Факультатыўны занятак “Азбука Берагошы” 3 клас
Тэма: “Спосабы захавання цеплавой энергіі ў памяшканні і за яго межамі”
Настаўнік пачатковых класаў Іокша Вольга Уладзіміраўна
Мэта: азнаямленне са спосабамі захавання цеплавой энергіі
Задачы: вучыць дзяцей элементарным спосабам і сродкам энергазберажэння і эканоміі; засвоіць прасцейшыя спосабы захавання цеплавой энергіі ў памяшканнях; развіваць пачуццё адказнасці за свае дзеянні; выхоўваць эканомнасць і беражлівасць.
Абсталяванне: прадметныя малюнкі, карткі з заданнямі, папера, алоўкі, свечкі, запалкі, маршрутныя лісты, чароўны кошык з кубікамі.
Ход правядзення
- Арганізацыйны пачатак урока
Праводзіцца гульня “Далонька”. Настаўнік прапануе дзецям працянуць далоні адзін аднаму, паглядзець у вочкі і пажадаць паспехаў у працы.
II. Актуалізацыя ведаў вучняў
Гульнявое практыкаванне “Загадкі цяпла”. Настаўнік загадвае вучням загадкі, а яны разглядваюць прадметныя малюнкі, размешчаныя на дошцы, знаходзяць і называюць словы-адгадкі (печка, свечка, агонь, батарэя, сонца, шапка, шуба, шалік, вулей, дом, дупло). Неабходна раздзяліць іх на 2 групы: што дае нам цяпло, а што захоўвае цяпло.(Дадатак 1.)
- Летом спит,
Зимой горит,
Пасть открывает.
Что дают, то глотает. (Печь.)
- Жевать – не жую, а всё поедаю. (Огонь.)
- Утром смеётся, а вечером слёзы текут. (Свеча.)
- В нашем доме под окошком
Есть горячая гармошка.
Не поёт и не играет –
Дом она обогревает. (Батарея.)
- Ты весь мир обогреваешь
И усталости не знаешь,
Улыбаешься в оконце,
А зовут тебя все … (cолнце.)
- И в мороз, и в холода
Она спасёт тебя всегда.
Чтоб не было здоровье шатким,
Надень на голову ты … (шапку).
- Лохматый пёс
Тепло принёс,
Хозяина обнимает,
От стужи укрывает. (Шуба.)
- Дорожка сшита-связана
Да к домику привязана.
Кругом домик обежит,
А потом замрёт –
Лежит, домик охраняет,
Холод отгоняет. (Шарф.)
- Посетить хотят все дети
Самый сладкий дом на свете.
Но хозяева жужжат –
Строго домик сторожат. (Улей.)
- В нём живёт моя родня,
Мне без неё не жить ни дня.
В него стремлюсь всегда и всюду,
К нему дорогу не забуду.
Я без него дышу с трудом,
Мой кров, родимый, тёплый… (дом).
- Белке спать зимой тепло,
Если спрячется в … (дупло).
III. Фарміраванне новых ведаў, уменняў і навыкаў
Гульня “Паразважай”.
- Уявіце, што вы выйшлі на вуліцу ў вялікі мароз. Вы знялі рукавічкі. Рукі сталі мерзнуць. Вы зноў надзелі рукавічкі. Рукі пацяплелі. Чаму? Але ж рукавічкі на марозе таксама сталі халоднымі. Значыць, не рукавічкі сагрэлі вам вашы рукі, вы цяплом сваіх рук іх сагрэлі. Самі па сабе рукавічкі не грэюць, яны захоўваюць цяпло. Так і ўсё нашае адзенне і абутак самі грэць не могуць. Яны толькі добра ўтрымліваюць цяпло.
- А дом, кватэра, у якой мы жывём, могуць даваць цяпло? Не. Яны, як і адзенне, толькі захоўваюць яго, утрымліваючы яго ўнутры.
Настаўнік паведамляе тэму і задачы ўрока.
Згодна Дзяржаўнай праграме энергазберажэння прадугледжаны і праводзіцца цэлы комплекс доўгачасовых і кароткачасовых мерапрыемстваў. Абавязковымі ўмовамі поспеху іх рашэння з’яўляюцца наступныя:
- псіхалагічны настрой і жаданне насельніцтва эканомна зрасходваць энергарэсурсы;
- веданне спосабаў энергазберажэння і ўменне іх выкарыстоўваць у штодзённым жыцці;
- безмэтавыя адносіны людзей да карыстання энергетычным камфортам, унутраная дысцыпліна беражлівага энергакарыстання.
Існуюць простыя, недарагія і эфектыўныя спосабы эканоміі цеплавой энергіі. Рэальны патэнцыял эканоміі цеплаўжывання ў жылых будынках састаўляе 40-50%, пры гэтым палова гэтай эканоміі ажыццяўляецца за кошт зніжэння затрат цяпла ў кватэрах.
Чытанне і абмеркаванне казкі Л.Л.Сікарук “Греет ли шуба?”.
Купила Таня детям мороженое, да забыла, что у них часто бывает ангина. Потом вспомнила и говорит:
- Придём домой, растает мороженое, тогда его и съедим.
Пришли домой, положила Иришка мороженое на блюдечко и стала ждать, когда оно растает.
Лёня тоже положил своё мороженое на блюдечко и тоже ждёт.
- У меня уже начинает таять! – говорит Иришка.
- Сейчас и у меня растает, - сказал Лёня и побежал в коридор.
Оттуда он вернулся с шубой и стал в неё заворачивать мороженое вместе с блюдечком. Укутал Лёня мороженое и ждёт. У Иришки оно уже начало таять. Сидит она и слизывает растаявшее мороженое с блюдечка.
Развернул Лёня своё мороженое, а оно, как ни в чём не бывало.
Ещё подождал Лёня.
Иришка уже ест, потому что у неё уже почти всё мороженое растаяло, а у Лёни в шубе оно и не думает таять. Побежал Лёня в коридор и принёс ещё одну шубу. Завернул он своё мороженое в две шубы и опять ждёт. Иришке стало жалко его, она говорит:
- Ешь моё, пока у тебя не растаяло.
- Да ладно, не надо, - говорит Лёня.
Прошло ещё немного времени, развернули обе шубы, а мороженому опять ничего не сделалось.
- Странно, - говорит Иришка, - почему в шубе мороженое не тает?
Таня в это время стояла у плиты. Подняла она руку над горячей плитой и говорит:
- Что сделать, чтобы руку не жгло?
- Убрать её подальше, - ответил Лёня.
- Загородить её чем-нибудь от тепла, - добавила Иришка, а сама сняла доску, на которой хлеб режут, и держит её над плитой так, чтобы доска оказалась между плитой и Таниной рукой. Тепло от плиты через доску не проходит, вот Тане и не жжёт руку.
Лёня посмотрел на это, сбегал в прихожую и надел рукавичку. Держит он руку над плитой, а её не жжёт.
- Мне тоже не жжёт, - говорит Лёня. – Значит, рукавичка не греет, а задерживает тепло, не пропускает его к руке.
- Правильно, - говорит Таня, - так что же получилось у тебя с мороженым в шубе?
Лёня подумал и говорит:
- Когда я мороженое завернул, шуба перестала пропускать к нему комнатное тепло, и от этого шубе стало холодно, вот мороженое не растаяло.
- Ну, а зачем человек в мороз шубу надевает?
- Человек вышел из дома, ему жарко, а шуба не выпускает тепло на улицу, вот человек и не мёрзнет.
- Между прочим, шубы бывают не только из меха, но и из стекла, - сказала Таня, наливая чай из термоса.
Услыхав эти слова, Лёня широко раскрыл рот от удивления.
- Это термос, - как ни в чём небывало продолжала Таня, - стенки у термоса двойные, и между ними пустота, а через пустоту тепло плохо проходит. А ещё шубы бывают из дерева и камня.
- Это стены у домов, - сразу догадалась Иришка, - они тоже не пускают тепло на улицу.
Вопросы к тексту:
- Какие шубы ещё бывают?
- Где они применяются?
- Если настоящая Снегурочка наденет свою лучшую шубу, шарф и валенки и поедет в Африку, растает она там или нет?
Фізкультпаўза.
IV. Замацаванне матэрыялу
Рашэнне праблемных сітуацый.
- Мама ўвесь вечар уцяпляла вокны. У пакоі стала цёпла. На раніцу Сашу паклікалі з вуліцы дзеці. Ён адчыніў акно, абарваўшы паперу, і стаў размаўляць з сябрамі.
- Зіма. На вуліцы мароз. Дзеці выйшлі на прагулку, не зачыніўшы шчыльна дзверы.
Гутарка “Паляванне на холад”.
Вучні разважаюць над пытаннем:
- Дзе можна знайсці холад у доме?
Вокны. Мэтазгодна устанавіць у доме шклопакеты, якія ўстойлівыя да любых умоў надвор’я і вельмі добра захоўваюць цяпло.
Шторы. Закрываючы шторы на ноч, вы захоўваеце вялікую колькасць цяпла.
Дзверы. Залогам эканоміі цяпла з’яўляюцца шчыльна зачыненыя дзверы любых пакояў. Не дайце цяплу так проста ад вас уцячы. Праверце дзверы на наяўнасць шчылін і выпраўце іх.
Сцены. Паміж радыятарам батарэі і сцяной можна змясціць своеабразны ахоўны экран з алюмініевай фальгі. Яна адлюстроўвае цяпло, якое вылучае радыятар, і накіроўвае яго назад у пакой.
Балкон. Вялікую колькасць цяпла можа быць зэканомлена за кошт шклення балкона. З аднаго боку, вы папярэджваеце пападанне халоднага паветра да вас у кватэру, а з другога – адток цёплага паветра звонку.
- Практычная работа
Правядзенне доследу.
Цёплае паветра ў пакоі паднімаецца ўверх, халоднае – апускаецца ўніз. Пры дапамозе свечкі можна вызначыць рух паветра: прыадчыніць дзверы ў пакой, паднесці дзве запаленыя свечкі – адна знізу, другая ўверсе. Полымя ніжняй свечкі накіравана ўнутр пакоя (халоднае паветра праходзіць у пакой знізу), полымя верхняй свечкі накіравана наружу (цёплае паветра выходзіць з пакоя ўверсе).
Вынік: цёплае паветра “ўцякае” праз адчыненыя дзверы. Каб захаваць цяпло ў пакоі, неабходна заўсёды шчыльна зачыняць дзверы.
Гульнявое практыкаванне “Паляванне на скразнякі”.
Дзеці дзеляцца на групы. Кожная група атрымлівае маршрутны ліст, у які ўносіць звесткі аб знойдзеных скразняках у школьным пакоі і калідоры. (Дадатак 2.) Потым разам абмяркоўваецца, як можна перашкодзіць холаду. Вучні практычна знаёмяцца з навыкамі ўцяплення класа.
VI. Падвядзенне вынікаў
- Аб чым вы сёння даведаліся?
- Чаму навучыліся?
- Якія спосабы захавання цеплавой энергіі вы запомнілі?
Састаўленне правіла эканоміі. (Дадатак 3.)
Закрэсліць лікі, якія не дзеляцца на 2. З літар, якія адпавядаюць застаўшымся лікам, неабходна саставіць правіла эканоміі.
|
7
|
4
|
13
|
12
|
18
|
21
|
34
|
46
|
87
|
93
|
42
|
64
|
55
|
50
|
70
|
77
|
14
|
8
|
16
|
67
|
23
|
32
|
88
|
|
с
|
у
|
і
|
ц
|
я
|
б
|
п
|
л
|
г
|
ж
|
я
|
й
|
з
|
ц
|
е
|
д
|
в
|
о
|
к
|
м
|
р
|
н
|
ы
|
Адказ: “Уцяпляйце вокны”
VII. Рэфлексія
Гульня “Чароўны кошык”.
Вучні па чарзе дастаюць з чароўнага кошыка кубік адпаведнага колеру і расказваюць, што ім спадабалася на занятку, а таксама выказваюць свае пажаданні.